Hormony wydzielane przez tarczycę mają ogromne znaczenie dla funkcjonowania organizmu. Wpływają m.in. na regulację metabolizmu czy pracę układu nerwowego i rozrodczego. Niestety zdarza się, że ich prawidłowe wydzielanie zostaje zaburzone na skutek niektórych schorzeń. Przykładem jest choroba Gravesa-Basedowa, która może w znaczny sposób pogorszyć jakoś życia. Na czym polega i jak się objawia?
Czym jest choroba Gravesa-Basedowa?
Choroba Gravesa-Basedowa należy do grupy schorzeń autoimmunologicznych, które według badań częściej dotykają kobiet. Podczas jej przebiegu organizm chorego wytwarza przeciwciała. Te wiążą się z receptorem TSH (hormon tyreotropowy odpowiedzialny za pobudzanie produkcji i uwalnianie hormonów tarczycowych). W wyniku tego procesu gruczoł wydziela więcej hormonów tarczycy T3 i T4, zazwyczaj powodując jej nadczynność.
Choroba Gravesa i Basedowa – potencjalne przyczyny
Przyczyny schorzenia autoimmunologicznego do tej pory nie zostały usystematyzowane, choć wymienia się czynniki mogące mieć wpływ na jego rozwój. Częściej dotyczy ono kobiet oraz zdarzały się przypadki wystąpienia choroby po porodzie, wobec czego podejrzewa się m.in. związek choroby Gravesa i Basedowa z hormonami żeńskimi w postaci estrogenów. Znaczenie mogą mieć również:
- predyspozycje genetyczne,
- stres,
- palenie papierosów,
- zbyt duża ilość jodu w diecie.
Jakie są typowe objawy tego schorzenia autoimmunologicznego?
Zazwyczaj początkowe sygnały choroby są typowe dla objawów nadczynności tarczycy (tyreotoksykozy). Wśród nich można wymienić m.in. nieuzasadnioną utratę masy ciała, drżenie mięśni osłabienie, drażliwość i niepokój, wrażliwość na ciepło (np. niechęć przebywania w ciepłych pomieszczeniach) oraz nadmierną potliwość i zmiany skórne. Ponadto schorzenie może powodować zaburzenia pracy serca, w tym jego kołatanie i przyspieszoną pracę, a także problemy natury żołądkowo-jelitowej w postaci biegunek.
Istnieją również objawy demonstrujące się bezpośrednio w wyglądzie chorego. Zdarza się, że w przebiegu schorzenia występuje orbitopatia tarczycowa, która prowadzi do wytrzeszczu gałek ocznych, bólu, uczucia swędzenia i łzawienia oczu czy zaczerwienienia spojówek, a finalnie może przełożyć się na uszkodzenie narządu wzroku. Innym widocznym objawem (występującym u około 1% do 3% chorych) jest opuchnięcie goleni. Może także dojść do opuchnięcia szyi i powiększenia jej obwodu.
Warto dodać, że choroba charakteryzuje się występowaniem okresów zaostrzeń i remisji, wobec czego może dojść np. do chwilowego złagodzenia czy ustąpienia objawów. Jeśli zaobserwowałaś u siebie jakiekolwiek niepokojące dolegliwości, skonsultuj się z lekarzem, który zaleci wykonanie odpowiednich badań.
Jak wygląda diagnostyka choroby gruczołu tarczycowego?
W przypadku wystąpienia potencjalnych objawów choroby Gravesa-Basedowa lekarz kieruje pacjenta na konkretne badania. Podstawą są badania laboratoryjne, w tym określenie stężenia hormonów tarczycy, czyli FT3 (wolnej trójjodotyroniny) i FT4 (wolnej tyroksyny) oraz oznaczenie stężenia TSH, które podczas przebiegu schorzenia jest za niskie. Niezbędne może okazać się również wykazanie lub wykluczenie obecności przeciwciał przeciwko receptorowi tarczycy, czyli anty-TSH-R i anty-TPO.
Przydatnym narzędziem podczas diagnostyki tego schorzenia jest także USG tarczycy, czyli badanie obrazowe. Za jego pośrednictwem możliwe jest wykrycie powiększenia tarczycy oraz jego wzmożonego unaczynienia, co może wskazywać właśnie na chorobę Gravesa-Basedowa. Ponadto konieczna może okazać się tomografia albo rezonans oczodołów.
Leczenie choroby Gravesa-Basedowa
Warto podkreślić, że kuracja choroby Gravesa-Basedowa jest leczeniem objawowym, a nie przyczynowym. Jednym z jego elementów jest przyjmowanie środków farmakologicznych w postaci tyreostatyków, np. tiamazolu. Bierze się je w celu osiągnięcia stanu eutyreozy, czyli momentu, gdy tarczyca nie wykazuje ani nadczynności, ani niedoczynności. W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o leczeniu jodem promieniotwórczym lub leczeniu operacyjnym w postaci wycięcia tarczycy. Z kolei leczenie orbitopatii tarczycowej zazwyczaj przebiega przy użyciu odpowiednich leków o działaniu przeciwzapalnym. Lekarz może zdecydować również o napromieniowaniu oczodołów. Zdarza się również, że konieczne jest wykonanie operacji.
Osoby, u których zdiagnozowano autoimmunologiczne choroby tarczycy wymagają regularnych wizyt u lekarza endokrynologa, który wdroży odpowiednie leczenie i zadba o zachowanie prawidłowej pracy gruczołu w przypadku wcześniejszej niedoczynności czy nadczynności.
Problemy z tarczycą potrafią być naprawdę bardzo uciążliwe i powodować szereg objawów mających wpływ na ogólną jakość życia. Z tego względu zdecydowanie warto regularnie się badać i kontrolować stężenie hormonów.
W przeciwnym razie może dojść do postępu choroby i bardzo niebezpiecznych powikłań. W przypadku schorzenia Gravesa-Basedowa istnieje ryzyko m.in. wystąpienia przełomu tarczycowego, czyli nasilenia niedoczynności, które jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia i zagraża życiu człowieka.
